Zelf kan ik enorm genieten van het samen verkennen, onderzoeken en bespreken van allerlei onderwerpen en levensvragen van en met mijn dochters. Toen ze klein waren en ook nu ze groot zijn! Niet zozeer vanuit een gedachte als; ’kom we gaan eens even lekker filosoferen’, maar meer vanuit mijn nieuwsgierigheid en er plezier in hebben, om samen te wisselen van gedachten en je te laten verrassen door elkaars creatieve en fantasierijke antwoorden of ideeën. Het heeft iets grenzeloos en uitdagends, want het antwoord is open en niemand heeft gelijk. Onbewust filosoferen😉
Het kan een uitdaging zijn om samen met je kind vol verwondering te kijken naar dingen die je vanzelfsprekend vindt en dan mogen ontdekken dat je het zelf eigenlijk ook niet weet.
Ik ben tot de ontdekking gekomen dat ik eigenlijk van jongs af aan een groot fan van filosoferen ben. Zo ben ik me mede bewust van de vele voordelen. Dat de belangstelling voor Filosoferen met Kinderen en Jongeren groeit, juich ik dan ook van harte toe! Er wordt namelijk meer en meer erkend dat; zelfstandig denken en oordelen, een onderzoekende en open houding ontwikkelen, het kunnen voeren van een gesprek en het respectvol omgaan met opvattingen van anderen, belangrijke vaardigheden zijn. Kinderen leren door te filosoferen basisvaardigheden als; goed luisteren, gedachten verwoorden, vragen stellen, voor jezelf opkomen en argumenten geven.
Filosoferen is voor kinderen niks nieuws, velen van hen doen het dagelijks zonder dat ze het zelf weten!
Het woord filosofie is afgeleid van het Griekse woord philosophía en betekent letterlijk ‘liefde voor wijsheid’. Filosofen willen dus graag slimmer worden door meer informatie te vergaren. Van nature iets dat kinderen allemaal laten zien; je herkend vast die -soms eindeloze- stroom van vragen van je kind. Dit komt dus vanuit een onuitputtelijke drang om kennis te vergaren.
Om de wereld om hen heen te kunnen begrijpen, zoeken kinderen al op jonge leeftijd voortdurend naar antwoorden op alledaagse en filosofische levensvragen. Wie ben ik, waar kom ik vandaan…..
Filosofische vragen
Filosofische vragen zijn vragen waar je niet direct een antwoord op weet. Het biedt mogelijkheden tot het grenzeloos delen van elkaars opvattingen. Filosofische vragen kun je namelijk op veel verschillende manieren opvatten. Een filosofische vraag is een open vraag en het is niet meteen duidelijk hoe de vraag beantwoord moet worden.
Hoe begin je?
Een filosofisch gesprek kan spontaan ontstaan door bijvoorbeeld een vraag of opmerking over een gebeurtenis thuis of op school. Of door een gezamenlijke activiteit, een film, gedeeld verhaal, bericht uit het nieuws of krantenartikel, een theatervoorstelling of bezoek aan een museum.
Kinderen stellen meestal vragen als: Hoe is de wereld ontstaan, waar houdt het heelal op, waarom droom ik, wat maakt me blij , bestaat het echt…. en putten regelmatig uit de wereld van de fantasie. Filosoferen is eigenlijk profiteren van de aangeboren nieuwsgierigheid van kinderen. Daag jonge kinderen ook eens uit met gekke, tot de verbeelding sprekende vragen: ‘wat zou er gebeuren als auto’s konden vliegen?’, ‘ Jouw hamster kan touwtjespringen, toch? Oh, nee? Waarom niet?’
Jongeren stellen meestal vragen als: Wie ben ik eigenlijk, wat vind ik ervan, moet ik doen wat mijn vrienden willen….. Met jongeren kun je bijvoorbeeld ook discussiëren over dingen die jou bezighouden en vragen wat zij ervan vinden. Zo maak je gebruik van hun natuurlijke nieuwsgierigheid en stimuleer je het nadenken en – minstens zo belangrijk – het verwoorden van informatie, intenties en gevoelens.
Als je naar je kind luistert en op hen reageert dan leer je ze dat er over van alles gesproken mag worden. Taboes en schaamte worden weggenomen.
Boeken enzo…
Vanaf 8 +: Het onwijs grote filosofie doeboek
Vanaf 4 +: Praatplaatjes
Vanaf 6 +: Praatprikkels
Vanaf 8 +: Socrates vraagt maar raak
Kijk tip
Jan Dieder maakte in 2000 ‘De rede van het kind’ , een documentaire over kinderfilosofie op een basisschool in Heemstede, waar met jonge kinderen wordt gefilosofeerd. Ook bezocht hij een school in Oost-Duitsland, waar vervolgens na ‘die Wende’ filosofie als keuzevak op alle basisscholen werd ingevoerd.
Filosoferen thuis en op school
Wereldwijd is al veel onderzoek gedaan naar de opbrengsten van filosoferen. Bijvoorbeeld in Nederland: 2005 door Thecla Rondhuis en 2013 door Rob Bartelsop
De enige wijsheid die echt telt is weten dat je niets weet. Wijsheid begint met verwondering. -Socrates-♥
Stella Coaching heeft ook een Facebook pagina. Hier vind je verschillende artikelen, columns van Stella, tips, leuke en handige weetjes…en meer…