Je kind heeft zorgen en is angstig. Je weet dat er geen zorgen hoeven te zijn, en zegt: “Geloof me, er is niets aan de hand”. Opgelost toch? Was het maar zo simpel. Waarom lijkt het soms alsof deze geruststellende woorden tegen dovemans oren gericht zijn? Het zijn niet de oren die het probleem veroorzaken. Je angstige kind wil wel naar je luisteren, maar de hersenen laten dit niet toe. Tijdens een periode van angst komen er namelijk hormonen vrij die lichaam en gedachten in staat van overleven brengt. Een gevolg hiervan is dat in de Prefrontale cortex –het meer logisch denken van het brein- in de wacht wordt gezet, terwijl de meer geautomatiseerde emotionele gedeelte van het brein het overneemt. Met andere woorden; het is op dat moment echt moeilijk voor je kind om helder te denken of om gebruik te maken van logica.
Het is beter te zorgen dat je kind geen situatie vermijdt vanuit angst, omdat dit uiteindelijk de angst alleen maar groter maakt.
Wat kun je doen in plaats van ‘proberen’ de zorgen weg te rationaliseren?
Benoem waarom zorgen goed kunnen zijn (Beschermen, voorkomen van ongelukken).
Onthoud, angst is moeilijk genoeg voor je kind en gaat vaak gepaard met het gevoel ‘er is iets mis met mij’. Er zijn kinderen die zelfs angst ontwikkelen over het hebben van angst. Leer je kind dat zorgen in feite een doel hebben.
Bezorgd zijn is een beschermingsmechanisme. Het werkt als een alarm binnen ons systeem om ons te beschermen tegen gevaar. Het gevoel mag er dus zijn! Leer je kind dat dit volkomen normaal is en dat iedereen hier mee te maken heeft.
Soms treed er een vals alarm binnen ons systeem op. Deze vorm van zorg (angst) kun je met een paar technieken in toom houden (reguleren).
Breng de zorgen van je kind tot leven
Zoals je waarschijnlijk wel weet helpt het negeren van angst niet. Door de zorg levend te maken en erover te praten als een echt persoon kan wel helpen. Probeer een zorgkarakter te creëren voor je kind waarmee je een situatie uit kunt beelden. Bij jonge kinderen kun je werken met (hand)poppen of knuffel en bij oudere kinderen kun je werken met een rollenspel.
Verpersoonlijking van zorg (angst), of het creëren van een personage heeft meerdere voordelen:
- Met het creëren van een personage, kan je kind de situatie buiten zichzelf plaatsen. Doordat het dan lijkt over een ander persoon te gaan, kan het als veilig worden ervaren voor je kind erover te praten.
- Je biedt je kind de mogelijkheid een situatie, zijn gedachten en daaruit voortvloeiende reactie van een afstand te bekijken.
- Het kan helpen duidelijkheid te geven in waarom je kind op een bepaalde manier (angstig) reageert wanneer ze zich zorgen maken.
- Het kan de logische hersenen activeren en het is een hulpmiddel dat je kind zelf kan inzetten op elk moment.
Juist denken
Je hebt vast weleens gehoord dat als je je kind leert positief te denken, ze hiermee hun zorgen kunnen kalmeren. Klinkt positief, toch? Echter, de beste manier om zorgen te kalmeren is niet ‘positief’ denken, maar ‘juist’ denken.
- Vang je gedachten: Stel je voor dat elke gedachte die je hebt boven je hoofd zweven in een zeepbel (net als wat je ziet in stripverhalen). Nu is daar één van de bezorgde gedachten.
o Bezorgde gedachte: “Niemand op school vindt me leuk”. - Verzamel bewijzen: Verzamelen van bewijs om deze gedachte te steunen of te ontkrachten. Hiermee leer je je kind niet te oordelen over zorg die uitsluitend vanuit zijn gevoel van dat moment ervaren wordt. Gevoelens zijn immers geen feiten.
o Ondersteunende gedachte: “Ik kon niemand vinden om mee samen te werken aan een opdracht”.
o Ontkennende gedachte van het bewijs: “Paula en ik doen samen huiswerk en ze is een vriendin van mij”. - Daag je -bezorgde- gedachte uit: “Niemand op school vindt me leuk.” Is dat zo? Klopt deze gedachte? Immers; “Paula is een vriendin en ze zit in mijn klas”.♥
Er zijn misschien voorbeelden te benoemen uit het verleden van situaties waarbij je kind aanvankelijk zorgen had, dat achteraf niet nodig bleek te zijn. Deze kun je ook verwerken in deze techniek, zodat je kind zicht krijgt op zijn eigen handelen van toen. Inzicht in handelen en benoemen van eigen succeservaring.
Zorgen horen erbij
Als je kind zijn gevoel van zorg gewoon aan de kant kon schuiven, zou deze dat natuurlijk doen. Aandacht geven aan zorgen waardoor je kind op een open manier met zijn gevoel van zorgen om kan gaan, kan nuttig zijn.
Je kunt bijvoorbeeld (in een gevoelige periode) een dagelijks ritueel inbouwen genaamd “Zorgen tijd”, dat 10 tot 15 minuten duurt. Moedig je kind aan zijn/haar zorgen op te schrijven. Je kunt deze activiteit leuk maken door het versieren van een gedachten doos. Tijdens zorgen tijd zijn er geen regels over wat wel of geen zorgen zijn –alles mag. Als de tijd om is, sluit je de doos en zeg je samen gedag tegen de zorgen van die dag.
Ontspannen
Ontspanningsoefeningen met extra aandacht voor de ademhaling kan veel goed doen.
Bijvoorbeeld een ‘juiste’ gedachte als: “de wereld vergaat niet”, “ik ben niet alleen”, koppelen aan buikademhaling. Wanneer je kind zich in een angstige situatie bevindt, heeft dit namelijk invloed op de ademhaling. Wanneer een kind dan zijn handen op zijn onderbuik legt en hiernaartoe probeert in te ademen en vervolgens weer rustig uitademt wordt je kind vanzelf al rustiger. Wanneer je er dan een ‘juiste’ gedachte aan koppelt gebeurt er iets in de hersenen. Je kind zet hiermee namelijk zijn angstige –emotionele- gedachte stop en is in staat zijn logische gedachte te activeren.
Help je kind te werken via een checklist
Wat doen getrainde piloten als ze met een noodsituatie worden geconfronteerd? Juist, ze handelen naar een checklist, want in een gevaarlijke situatie, is het vaak moeilijk om helder te denken.
Wanneer kinderen angst voelen, is het voor hen ook moeilijk om helder na te blijven denken. Waarom niet een checklist creëren, zodat ze een stap-voor-stapmethode hebben om te kalmeren?
Maak samen een checklist.Denk hierbij aan:
- Wat wil je dat je kind doet als deze angst voelt opkomen (bedenk samen ideeën)?
- Indien ademhaling helpt, dan is de eerste stap om te pauzeren en te ademen.
- Vervolgens kan je kind de situatie (gedachte) evalueren.
Zet het op papier. Op deze manier geef je je kind iets in handen, waarmee je kind zelf kan handelen wanneer hij/zij zich angstig voelt.
Remind yourself that your role is not to control the challenges your child will face, but rather to be her/his guide through the experiences.
-Renee Jin-
Heb je naar aanleiding van deze column vragen, stel ze gerust Contact
Stella Coaching heeft ook een Facebook pagina. Hier vind je verschillende artikelen, columns van Stella, tips, leuke en handige weetjes…en meer…